કેન્દ્ર સરકાર દેશમાં વધુને વધુ સરકારી (કેન્દ્રીય) કર્મચારીઓને યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમ (યુપીએસ) તરફ સ્વિચ કરવા માટે જાગૃતિ અભિયાનને વધુ ઝડપી બનાવવાની તૈયારી કરી રહી છે, જે નિવૃત્તિ પર 50 ટકા ગેરંટીકૃત પેન્શન પ્રદાન કરે છે. ૧ એપ્રિલ, ૨૦૨૫ ના રોજ યુપીએસના અમલીકરણ પછી, તેને સરકારી કર્મચારીઓ તરફથી મોળો પ્રતિસાદ મળ્યો છે. યુપીએસના ફાયદા અને સ્વિચ ઓવર કરવાની પ્રક્રિયા સમજાવવા માટે તમામ મંત્રાલયો અને સરકારી વિભાગોમાં પાવર પોઈન્ટ પ્રેઝન્ટેશન બતાવવામાં આવી રહ્યા છે.

આ સાથે, એનપીએસ ટ્રસ્ટે યુપીએસ કેલ્ક્યુલેટર પણ બહાર પાડ્યું છે જેથી કર્મચારીઓ તેમના પેન્શનની ગણતરી જાતે કરી શકે. આમ છતાં, અત્યાર સુધીમાં 10,000 થી ઓછા કર્મચારીઓ એનપીએસમાંથી યુપીએસમાં ગયા છે, જ્યારે દેશમાં 27 લાખથી વધુ કેન્દ્રીય કર્મચારીઓ છે. યુપીએસ પસંદ કરવાની અંતિમ તારીખ 30 જૂન, 2025 છે. આનો અર્થ એ થયો કે 30 જૂન સુધીમાં યુપીએસ પસંદ ન કરનારા હાલના અને નિવૃત્ત કર્મચારીઓને ફક્ત રાષ્ટ્રીય પેન્શન યોજના (એનપીએસ) માં જ ગણવામાં આવશે અને જો સરકાર તારીખ લંબાવશે નહીં તો તેઓ ફરીથી ક્યારેય યુપીએસ પસંદ કરી શકશે નહીં.

નિષ્ણાતો કહે છે કે કેન્દ્રીય કર્મચારીઓ હજુ પણ ગણતરી કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે કે એનપીએસ અથવા યુપીએસમાંથી કયું તેમના માટે વધુ ફાયદાકારક રહેશે. કર્મચારીઓ ઘણા કારણોનું મૂલ્યાંકન કરી રહ્યા છે જેમ કે યુપીએસ માં નિવૃત્તિ પર એકમ રકમ એનપીએસ કરતા ઓછી હોવી, સંપૂર્ણ પેન્શન માટે લાંબી સેવા વગેરે. એનપીએસ માં, 40 ટકા રકમ નિવૃત્તિ પર વાર્ષિકીમાં રોકાણ કરવાની હોય છે, જેમાં તેઓ મુદ્દલ પરત કરવાનો વિકલ્પ (ખરીદી કિંમત પરત) પસંદ કરી શકે છે. પરંતુ યુપીએસમાં આવો કોઈ વિકલ્પ નથી. કર્મચારીના આશ્રિતના મૃત્યુના કિસ્સામાં વાર્ષિકી રકમ પરત કરવામાં આવતી નથી.

યુપીએસ અપનાવનાર મહારાષ્ટ્ર પહેલું રાજ્ય છે. ગુજરાત, બિહાર, ઓડિશા, આસામ સહિત ઘણા ભાજપ શાસિત રાજ્યોએ તેને અપનાવ્યું છે. મધ્યપ્રદેશ પણ તેને લાગુ કરવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. જોકે, રાજસ્થાન અને છત્તીસગઢમાં અગાઉની કોંગ્રેસ સરકાર દ્વારા જૂની પેન્શન યોજના (ઓપીએસ) લાગુ કરવામાં આવી હોવાથી, બંને રાજ્યોમાં યુપીએસ અંગે હજુ પણ મડાગાંઠ છે. ઉત્તર પ્રદેશે પણ તેને અપનાવ્યું નથી. ઘણા રાજ્યો નફા-નુકસાનનું મૂલ્યાંકન કરી રહ્યા છે. બિન-ભાજપ શાસિત રાજ્યોએ યુપીએસ અપનાવ્યું નથી.