ભારત સરકારે દેશના નિકાસકારોને કડક ચેતવણી આપી છે. આમાં, તેમને ત્રીજા દેશોમાંથી ભારત થઈને અમેરિકા માલ ડાયવર્ટ કરવાનું સદંતર ટાળવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. આ ચેતવણી એવા સમયે આવી છે જ્યારે અમેરિકા અને ચીન વચ્ચેનો વેપાર યુદ્ધ ઝડપથી વધી રહ્યો છે, જેની અસર વૈશ્વિક વેપાર પર પડી રહી છે. વાણિજ્ય મંત્રાલયે અમેરિકા સાથે ચાલી રહેલી વેપાર વાટાઘાટોને સુરક્ષિત રાખવા અને સંભવિત બદલાની કાર્યવાહી ટાળવા માટે આ પગલું ભર્યું છે.

વાણિજ્ય મંત્રી પીયૂષ ગોયલની અધ્યક્ષતામાં નિકાસકારો સાથેની એક મહત્વપૂર્ણ બેઠકમાં, સરકારે ખાતરી આપી હતી કે વિદેશી માલના ડમ્પિંગને રોકવા માટે આયાત પર કડક દેખરેખ રાખવામાં આવશે. ઉપરાંત, નિકાસકારોને ચેતવણી આપવામાં આવી હતી કે તેઓ ત્રીજા દેશોમાંથી ભારત દ્વારા અમેરિકામાં આવતા માલની નિકાસ કરવાની ભૂલ ન કરે કારણ કે આનાથી અમેરિકા ગુસ્સે થઈ શકે છે અને ભારત-અમેરિકા વેપાર કરાર પર અસર પડી શકે છે. આ ચેતવણી એવા સમયે આવી છે જ્યારે અમેરિકાએ ચીનથી આયાત થતા માલ પર કુલ ૧૨૫% સુધીની ડ્યુટી લાદી છે. આનાથી ચીની નિકાસકારોને વૈકલ્પિક બજારો શોધવાની ફરજ પડી છે, ખાસ કરીને સ્ટીલ, ઓટોમોબાઇલ્સ, ઇલેક્ટ્રિકલ ઉત્પાદનો, મશીનરી અને કમ્પ્યુટર્સ જેવા ક્ષેત્રોમાં.

વૈશ્વિક વેપાર સંકટ વચ્ચે ભારતની તૈયારી

એક અહેવાલ મુજબ, બેઠકમાં વાણિજ્ય મંત્રી ગોયલે નિકાસકારોને ગભરાવાને બદલે તકો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની સલાહ આપી. તેમણે કહ્યું કે ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે પ્રસ્તાવિત દ્વિપક્ષીય વેપાર કરાર અંગે "યોગ્ય સંતુલન" બનાવવા માટે કામ ચાલી રહ્યું છે. આ કરારનો ઉદ્દેશ્ય વેપારને વર્તમાન ૧૯૧ બિલિયન ડોલર થી વધારીને ૫૦૦ બિલિયન ડોલર કરવાનો છે. તેનો પ્રથમ તબક્કો સપ્ટેમ્બર-ઓક્ટોબર સુધીમાં પૂર્ણ કરવાનું આયોજન છે.

સોફ્ટ લોન અને ગુણવત્તા નિયંત્રણ ઓર્ડરમાં રાહત માટેની તૈયારી

માર્જિનમાં ઘટાડા અને વૈશ્વિક અસ્થિરતા અંગે નિકાસકારો દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલી ચિંતાઓ વચ્ચે, સરકાર સોફ્ટ લોન વિકલ્પો શોધી રહી છે. આ ઉપરાંત, યુરોપિયન યુનિયન, યુકે અને યુએસ જેવા દેશોમાંથી આવતી આયાત પર ગુણવત્તા નિયંત્રણના આદેશોમાં થોડી છૂટછાટની પણ શક્યતા છે. "સરકારે સંકેત આપ્યો છે કે જે દેશોમાં ગુણવત્તાની ફરિયાદો ખૂબ ઓછી છે ત્યાંથી આયાત પરના નિયમોમાં થોડી છૂટછાટ આપવામાં આવી શકે છે," એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું.

ચેતવણી આપવાનો હેતુ શો?

અમેરિકાએ તાજેતરમાં એવા દેશો પર "પ્રતિશોધાત્મક ટેરિફ" લાદવાનું પણ શરૂ કર્યું છે જે તેનું માનવું છે કે તેઓ તેના માલ પર અન્યાયી રીતે કર લાદી રહ્યા છે. ભારત પર પણ 26% ની સમાન ડ્યુટી લાદવામાં આવી છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે જો ભારતીય નિકાસકારો ત્રીજા દેશો (જેમ કે દક્ષિણ-પૂર્વ એશિયાઈ દેશો) થી અમેરિકામાં માલ મોકલવા માટે ભારતનો ઉપયોગ કરે છે, તો તે અમેરિકાની શંકા વધારી શકે છે અને ભારત સામે કડક કાર્યવાહી કરી શકે છે. આનાથી માત્ર વેપાર કરાર પર અસર પડી શકે છે, પરંતુ ભારતીય નિકાસકારોને પણ નાણાકીય નુકસાન સહન કરવું પડી શકે છે.

ચીન-અમેરિકા વેપાર યુદ્ધની અસર

દરમિયાન, ચીને પણ યુએસ ઉત્પાદનો પરના ટેરિફ વધારીને 84% કર્યા છે. આ પગલું અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ દ્વારા ચીની ઉત્પાદનો પર લાદવામાં આવેલા 125% ટેરિફના જવાબમાં લેવામાં આવ્યું છે. બેઇજિંગે કહ્યું છે કે તે "મક્કમ અને અસરકારક" પ્રતિભાવ આપશે. નવા દરો બુધવારે મધ્યરાત્રિથી અમેરિકામાં અમલમાં આવ્યા છે. ફેબ્રુઆરી અને માર્ચમાં ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર દ્વારા લાદવામાં આવેલા ટેરિફ સાથે, આ ચીન પર લાદવામાં આવેલ અત્યાર સુધીનો સૌથી મોટો ટેરિફ બોજ બની ગયો છે, જેનાથી વૈશ્વિક વેપાર વ્યવસ્થા પર અસર થવાની આશંકા વધી ગઈ છે.

ભારત માટે ઉજળી તક

મંત્રી ગોયલે કહ્યું કે આ ભારત માટે તકોથી ભરેલો સમય છે. તેમણે કહ્યું, "ભારતે પોતાને એક વિશ્વસનીય વેપાર ભાગીદાર તરીકે સ્થાપિત કર્યું છે. હવે વૈશ્વિક પુરવઠા શૃંખલામાં ભારતની ભૂમિકા વધુ મજબૂત બની શકે છે, જેનાથી ઉત્પાદન અને રોજગારની તકોમાં વધારો થશે." આ બેઠકનો ઉદ્દેશ્ય બદલાતા વૈશ્વિક વેપાર પરિદ્રશ્યમાં સંભવિત તકો અને પડકારોની ચર્ચા કરવાનો અને સરકારની યોજનાઓ વિશે ઉદ્યોગને માહિતગાર કરવાનો હતો. વાણિજ્ય મંત્રાલયે સંકેત આપ્યો કે તે બદલાતા વૈશ્વિક વેપાર પરિદ્રશ્યનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે નિકાસકારો સાથે નિયમિત વાતચીત જાળવી રાખશે. આ ઉપરાંત, સરકાર નિકાસ પ્રમોશન મિશન હેઠળ એક વ્યાપક યોજના પર કામ કરી રહી છે, જેની જાહેરાત તાજેતરના બજેટમાં કરવામાં આવી હતી. આ યોજના વૈશ્વિક સ્પર્ધામાં ભારતીય નિકાસકારોને મજબૂત બનાવવા માટે તૈયાર કરવામાં આવી રહી છે.