બેન્કિંગ સેકટર રેગ્યુલેટર રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયાએ રાય સરકારો દ્રારા ખેડૂતો માટે લોન માફી, મફત વીજળી અને પાણી, ચૂંટણીના લાભ માટે મફત બસની સવારી કરવા અંગે ચિંતા વ્યકત કરી છે. આરબીઆઈએ તેના રિપોર્ટમાં ચેતવણી આપી છે કે આવી લોકશાહી ઘોષણાઓને કારણે સામાજિક અને આર્થિક માળખાના વિકાસને અસર થઈ શકે છે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ સ્ટેટ ફાઈનાન્સ ૨૦૨૪–૨૫ના બજેટનો અભ્યાસ નામનો અહેવાલ બહાર પાડો છે. આ રિપોર્ટમાં આરબીઆઈએ કહ્યું છે કે ઘણા રાયોએ ખેડૂતો માટે લોન માફીની જાહેરાત કરી છે. આ સિવાય રાયોએ કૃષિ અને ઘરેલું બંને હેતુ માટે મફત વીજળી આપવાની જાહેરાત કરી છે. આરબીઆઈના જણાવ્યા અનુસાર કેટલાક રાયોમાં ફ્રી ટ્રાન્સપોર્ટની સુવિધા પણ આપવામાં આવી રહી છે. આ ઉપરાંત, બેરોજગાર યુવાનોને ભથ્થા ઉપરાંત નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪–૨૫ માટે મહિલાઓને પણ મદદ આપવામાં આવી રહી છે.
આરબીઆઈએ તેના અહેવાલમાં જણાવ્યું છે કે આ પ્રકારનો ખર્ચ સામાજિક અને આર્થિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રકચર જેવી મહત્ત્વની ક્ષમતાઓના વિકાસને અસર કરી શકે છે. આવી પોપ્યુલિસ્ટ જાહેરાતો આ બાબતોના વિકાસને અસર કરી શકે છે જે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. તેના અહેવાલમાં, આરબીઆઈએ ખેડૂતોની લોન માફી, ખેતી અને ઘરોને મફત વીજળી, મફત પરિવહન તેમજ સસ્તા એલપીજી સિલિન્ડર, યુવાનો અને મહિલાઓને રોકડ ટ્રાન્સફર જેવી વસ્તુઓ પર વધતા ખર્ચને કારણે રાયની તિજોરી પર સબસિડીના બોજને ખતરનાક ગણાવ્યો છે. છે. આરબીઆઈએ રાયોને તેમના સબસિડી ખર્ચને નિયંત્રિત કરવા અને તેને તર્કસંગત બનાવવા જણાવ્યું છે જેથી સામાજિક અને આર્થિક માળખાના વિકાસ પર ખર્ચ કરવા માટે ભંડોળની કોઈ અછત ન રહે.
આરબીઆઈએ રાયોની વીજળી વિતરણ કંપનીઓની કથળતી નાણાકીય સ્થિતિ અંગે પણ તેના અહેવાલમાં ચિંતા વ્યકત કરી છે. આરબીઆઈના જણાવ્યા અનુસાર, રાયોની નાણાકીય સ્થિતિ માટે ડિસ્કોમ્સની નાણાકીય સ્થિતિ ગંભીર પડકાર બની રહી છે. નાણાકીય પુન:રચના છતાં, રાયોની વીજ વિતરણ કંપનીઓ પરનું બાકી દેવું ૨૦૨૨–૨૩માં . ૪.૨ લાખ કરોડથી વધીને . ૬.૮ લાખ કરોડ થયું છે, જે ૨૦૧૬–૧૭ કરતાં ૮.૭ ટકાના વધારા સાથે છે, જે જીડીપીના ૨.૫ ટકા છે. વાસ્તવમાં, છેલ્લા કેટલાક વર્ષેામાં, રાયોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી જીતવા માટે મોટા પાયે લોકપ્રિયતાવાદી જાહેરાતો કરવામાં આવી રહી છે, જેમાં કેન્દ્રમાં મહિલાઓ છે, તેમના મત મેળવવા માટે આવી જાહેરાતો શાસિત રાયોમાં કરવામાં આવી રહી છે